BERTSOAK ETA KIROLAK

Sarrera honetan Xarmangarria zera olerkia entzun daiteke eta bertsoekin gelan ikasgai desberdinak zelan landu daitezkeen ikusiko dugu. Txikia nintzenean, bertsolaritza arloan kanta desberdinak abesten genituen, eta gero, gela osoa batera, olerki ezberdinak eraldatzen genituen, gustukoen genituen gaiekin. Bertso hau hautatu dut, txikia nintzenean aldatu genuelako beti gogoratu izan dudalako, olerki honen bigarren estrofa hartu genuen eta athletic-arekin lotu genuen.

Horrela, kirolak beste arlo batekin landu dezakegu eta haurren irudimena eta sortasuna lantzen dugun bitartean, kirola ere landu dezakegu, fisikoki ez izan arren.

Audioan ere, txikitan egindako estrofaren aldaketa ere entzun daiteke.

BENETAKO BERTSOA:

 ERALDATU OSTEAN:

EBAY-N EROSKETAK

Sarrera honetan, ebay.n erosketak egiteko tutorial bat aurki daiteke. Tutoriala grabatzeko zenbait programa daude, eta camstudio programa ezin izan genuenez instalatu, jing programa hautatu genuen. Programa honekin eratzen diren bideoak swf luzaketa dute, eta ikusteko arazoak izan ditugu, genutuen programekin ezin zelako ikusi. Azkenean, hainabt egunetan bueltak eman ostean, ikusentzutezko aditu batek kmplayer programa eman zigun eta honekin swf motako bideoak ikus daitezke.

Bestetik, youtubera ezin izan dugu igo, arazo berdinagatik, swf luzaketa ez duelako onartzen. Beraz, google-en bidez igo dugu eta bere linka errazten dizuet ikusi ahal izateko. Hala ere, pisutsua denez, ikusteko deskargatu egin behar da.

KIROLARI BURUZKO BLOGAK

Sarrera honetan kirolari buruzko bi blog agertuko dira. Biak euskaraz dira, eta esan behar dut, euskaraz blogak aurkitzea ez dela batere erraza, material gutxi dagoelako, hala ere nik bi hauek aukeratu ditut. Gainera, bien linkak eskuragarri jarri ditut edonork jarrai ditzan eta ikusteko.

Lehengoa, Euskal Herriko kirol profesionalari buruzkoa da, hemen azken berriak agertzen dira, eukaraz da.

Bigarrena, heziketa buruzkoa da, bertan sarrera desberdinak agertzen dira eta gorputz hezkuntzari buruzko berriak eta artikuluak adierazten ditu.

ARTIKULUA

Hona hemen Hik Hasi aldizkarian psikomotrizitateari buruzko aurkitutako artikulua. Jarraian datorrena Hik Hasi aldizkariak berak bere buruaz egiten duen definizioa da, eta norbaitek ez baldin badaki zer den, irakurri dezake:

HIK HASI egitasmoa 1995ean sortu zuen irakasle talde zabal batek, euskal hezkuntzaren partaide garen guztion informazio, eztabaida eta elkargunerako bitarteko izan nahian.

HIK HASIk ezaugarri hauek hartu zituen abiapuntutzat: euskalduna, nazionala, hezkuntza komunitateko partaide guztiena, baterakoia, irekia, plurala eta independientea.

Bide horretan, Euskal hezkuntza sistema propioa edukitzeko eskubidea aldarrikatzen dugu, hau da: euskal kulturan oinarritutako curriculum propioa, irakasleria iraunkor eta euskalduna, Euskal Herritik kanpora hartutako erabakien menpe ez dagoen eredu dezentralizatua eta zentroen autonomia. Horrek guztiak berma lezake kalitatezko euskal irakaskuntza herritar guztiontzat.

Hori guztia lortze bidean, HIK HASIk hainbat proiektu gauzatu ditu: HIK HAS euskal heziketarako aldizkaria, udako topaketa pedagogikoak, hezkuntza gaiei buruzko monografikoak, Euskal Herriko baliabide pedagogikoen gida, liburuak, haur-jolasen bildumako materiala, musika metodoak, ipuinen bilduma, ikus-entzunezko materiala ...

Orain arte bezala, HIK HASI egitasmoan guztion ekarpenak funtsezkoak dira, eta ateak zabalik daude.

Artikulu honetan irakasle batzuk azaltzen dute psikomotrizitate zer den, honen historia laburra eta psikomotrizitatea eta gorputz hezkuntzaren arteko aldeak aipatzen dira ere.

Hau artikuluaren zati bat besterik ez da, zatitxo bat bakarrik jarriko dut luzea delako, baina link-a erraztuko dut gehiago irakurri nahi dutenentzat:

GOJENOLA, Marian

Erlazio-psikomotrizitateko Hezitzailea



Hasteko, esan liteke, joera ezagunenari "psikomotrizitate razionala" deitzen diogula, honen helburu nagusia aprendizaia eta pedagogia- mailakoa delarik.

Beste joera, "erlazionala" deitzen duguna, berriz, haurraren adierazpen global eta prebentiboan oinarritzen dugu. Bi joera horiek ez dira elkarren kontrakoak, baina André Lapierrek eta erlazionalaren joerakook lehentasuna ematen diegu alderdi psikoafektibo eta erlazionalei, gero alderdi psikokognitiboen oinarri izan daitezen.

Erlazio-psikomotrizitate saioetan haurra bera da protagonista gorputz-mugimenduaren bidez, bere interes eta beharrizanak adieraziz subjektu bezala. Helduaren laguntzarekin bere dimentsio psikofisiko, emozional eta sozialak garatzen ditu. Honela, Erlazio-Psikomotrizitateko saioak hezkuntza-praktika prebentibo eta konpentsatorioaren funtzioa betetzen dute bide batez, eta gaurko haurrak dituen beharrizan psikoafektiboei erantzuten diete.

Erabiltzen dugun metodoa jolas librea da, espontaneoa, ez-gidatua eta judiziogabea. Psikomotrizistak haurraren portaera behatu, dekodifikatu egiten du, jarrera sostengatzaile eta deskulpabilizatzaile baten bidez, autonomia garatu eta bere zailtasun eta gatazkak bideratuz.

Jolas librearen garrantzia 

Erlazio-Psikomotrizitatearen metodoa jolas librean oinarriturik dagoenez, biziki azpimarratu nahi dut, jolas-mota horrek heziketan leku eta denbora berezi bat izateak duen garrantzia, jolas-ordutik kanpora.

Jolas libreak haurraren barneko eta kanpoko mundua adierazten du sinbolikoki eta horrela bere fantasia, beldurra, zailtasuna, baliabidea, sormena eta abar azaldu eta lantzeko bidea da. Gainera, aprendizaia intelektualaren oinarria da, buru-prozesuak eragiten baititu.

Schiller, poeta alemaniar ezagunak zioenez, "gizakia jolas egiten duenean bakarrik da benetako gizaki". Zalantzarik ez dago libreki jolas egiteko aukerarik izan ez duten haurrek bere ahalmen intelektualak murrizturik edukitzen dituztela. Horrez gain, jolasak ongi funtzionatzearen atsegina ematen dio haurrari: Paulovek "poztasun muskularra" edo Harveyk "gorputzaren musika ixila" deitzen duten hori.

Beraz, jolasaren eragina zabala dela aitortu behar dugu.

Baina oraindik, gaur eguneko gizarte zalapartatsu honetan bazterturik gelditzen den pedagogia-klabe bat berreskuratu nahiko nuke: saiamena.

Jolas librearen bitartez, haurra entseiu-errorea lantzen eta bere porrot-sentsazioak gainditzen saiatzen da. Telebistaren aurrean pasiboki dagoen haurrak ez du hori garatzeko aukerarik izaten. Eta esan beharra dago, saiamena sendotu duen haurrak bere garapen psikoafektiboan oinarri bikain bat duela.

Garapen psikoafektibo erlazionala 

Erlazio-Psikomotrizitatea, subjektuak dituen erlazioetan oinarritzen denez gero, bai bere buruarekin, bai besteekin (nagusi eta haurrekin), garapen horretan gertatzen diren jarrera garrantzitsu batzuk aipatu nahi nituzke:

- Agresibitatea bideratzea baieztapenaren bidez.

- Frustrazioa jasan, barneratu eta kasketaldiak menperatzea.

- Besteekiko erlazioan "nagusia" konpartitu eta besteen mugak bizitzea (onartu/ez onartu; ados egon/ados ez egon...)

- Eskatu, hartu, eman, ukatu eta abar egiteko gai izatea.

Haurrak askotan heldua (gurasoak/irakasleak) kontrolatzeko joera izaten du (begiradaz, hitzez, ekintzaz...) eta ez nuke ahaztu nahi haurraren beraren eta nagusiaren espazioak ongi bereizteak duen garrantzia. Banaketa hori argi eta garbi egina edukitzearen baitan dago, haurrak mutiko eta neskato bezala, barne-segurtasuna izatea eta nagusi-autoritatea barneratzea.

Bi hitzetan esateko, sozializazioa garatzea indibiduarengandik abiatuz. 

Ondorio gisa 

Lerro hauen ondoren, heziketako profesional bezala, gogoeta bat eragin nahi diot neure buruari. Gizarteak izan duen eboluzioa ikusirik, gaur eguneko haurrak baliabide material ugari ditu eta alderdi didaktiko-pedagogikotik ere ongi horniturik dago; baina haur horrek askotan egiten digun eskaria bere azalaz barru alderakoa izaten da. Sarritan haurrak SOS bat bidaltzen ari balira bezala sumatzen ditut. Ulerkuntza eta sostengu-beharra adierazten dute beren portaeraz, begiradaz, larruazalaz... Barrenean, gaurko haurraren beharrizan nagusiak, nahiz eta intelektualki ongi jantziak izan, psikoafektiboak dira.

WEBQUEST

ZER DA WEBQUEST BAT?

Webquest bat, aktibitate didaktiko bat da eta bereziki, baliabideak internetetik ateratzen dituen, ikerketa gidatu batean datza, zeinak, ikasleen gaitasun kognitiboen, lan kooperatiboa, ikasleen autonomia eta benetako ebaluazioa bultzatzen dituenak.

Webquestak, irakasleengandik erabilitako baliabide didaktikoak dira, informazioa erabiltzeko gaitasuna garatzen duelako, eta informazioaren gizartearekin zerikusia duten gaitasunen garapena ahalbidetzen dituelako.

Webquest bat. Erakargarria den ekintza baten inguruan eraikitzen da, zeinek pentsamendu goienak ahalbidetzen dituena. Informazioarekin zerbait egitean datza. Pentsamendu kritikoa edo kreatiboa izan daiteke, eta problemen ebazpena, epaiketen enuntziatua, analisia eta sintesia tartekatzen dituena. Ariketak, galdera sinpleei erantzutea edo pantailan dagoena irakurtzea baino zerbait gehiago suposatu behar du. Idealki, helduek eskolatik at egiten duten ekintzekin egokitu behar dira.

Webquest batek hurrengo estruktura dauka:

• Sarrera
• Atazak
• Prozesua
• Baliabideak
• Ebaluaketa
• Ondorioak
• Egileak

Webquest bat eratzeko, beharrezkoa da leku web bat sortzea, blog baten bidez, HTML editore baten bidez eta abar.

WEBQUEST MOTAK

1. Iraupen laburra:

•  Helburua: gai bati buruzko edo gai desberdinei buruzko eduki zehatz baten ezagupenaren barneratzea edo lorpena da.
• Iraupena. 1-3 saioetan.

2. Iraupen luzea:

•  Helburua: ezagutzaren hedapena eta auzibidea.
• Iraupena: astebetetik, hilabete baterako iraupena.

NIRE GAIAREKIN LOTURIKO WEBQUESTAK

Sarrera hau egiteko, nire gaiarekin, kirolekin, zerikusia duten webquestak bilatu egin ditut eta hemen aipatu. Hiru jarriko ditut, bat euskaraz eta bi erdaraz:

1. Euskaraz: webquest hau hautatu dut euskaraz dagoelako, baina oso sinplea da, kirolekin lotura duten beste webquest batzuk euskaraz aurkitu ditut, baina guztiak oso sinpleak dira.

    2. Beste webquest hau, ordea, asko gustatu zait, gaztelaniaz da eta Don Quijote eta ariketa fisikoak lotzen ditu, haurrei irakasten die zelan egunero ekintza fisikoak egiten dituzten. Gainera, liburuan protagonistek burutzen dituzten jarduera fisikoak topatu behar dituzte. Webquest hau Huelban sortu da.

    3. Azkenik, webquest honetan agertzen diren ariketak asko gustatu zaizkit. Halaber, gure ingurunea ezagutzera kirolaren bitartez laguntzen gaitu, eta gogoetarako pausoak ematen ditu, guztiok desberdintasun baino berdintasun gehiago ditugula irakasten duelako. Webquest hau Malagan egin da.

ZER DA BEROKETA?

Beroketa, entrenamendu txiki bat da, zeinen bidez, geroago egingo diren ariketa gogorretarako, gorputza eta burua prestatzen diren. Bere planifikazioa entrenamendu baten modukoa da, eta berezizki 3 egoera ditu: hasierako egoera progresibo bat, ondoren, lan zehatza egiteko egoera, eta azkenik, berriro lasaitasunera bueltatzeko egoera.

BEROKETA BATEN ZATIAK			HELBURUAK
ARTIKULAZIOEN BEROKETA	Artikulazioen beroketari, minutu batzuk eskaini behar zaizkie, hauen tenperatura eta lubrikazioa igotzeko asmoz. Lepotik hasten da eta orkatilekin bukatu. Artikulazio guztien, mugimendu mailakatuak izaten dira, eta mugimendua ahal den norabide guztietan egin behar da.		1-Egingo den esfortzu aerobiko, anaerobiko, tekniko, eta abarrerako gorputza prestatzea. Kirola egiteko egoera gorenean egoteko eta gura gaitasunen garapen maximoa lortzeko.
SISTEMA AEROBIKOEN AKTIBAZIOA	Ariketa aerobikoak egin behar dira, gorputzaren tenperatura igotzeko, taupada kopurua handitzeko, ligamenduak berotzeko eta abar lortzeko. Saltoen bidez edo sentadilen bidez egin daiteke.		2-Artikulazioen tenperatura eta lubrikazioa txarrak diren egoeretan sortzen diren kalteak saihesteko.
BEROKETA ZEHATZA	Beroketa ostean, egingo ditugun ariketetarako erabiliko ditugun muskuluen beroketa zehatza egiten da. Makinen bidez egin daitezke, kordak edo pezak erabiliz.		3-Buruaren prestaketa, ondoren egingo diren ariketetarako. Garunari denbora eman, egingo den hurrengo ekintzarako, prestatzeko.
LUZAKETAK ETA BERRIRO LASAITASUNA	Muskuluak erlaxatzeko ariketak dira, eta erabili ditugun gihar guztien luzaketak egin behar dira. Horrela, nekearen eta oxigeno zor-aren berreskurapena lortzen da.

HAURRENTZAKO BEROKETAK

• Espazio zabaletik korrika egitea, inork ez dauden tokiak bilatuz. Honen bidez, haurrak norabideak eta lasterketa zentzuak aldatzera behartzen dira.
• Lagun baten atzetik korrika egitea, metro baten distantzia utzirik.
• Espazio zabalik korrika egitea eta marra bat aurkitzean salto egitea.
• Korrika ari direla, 15-20 pauso ematen dituzten bakoitzean, lurra ukitzea eta salto egitea.
• Aurreko bezala ariketa, baina salto egin beharrean, lau hanketara jarri behar dira eta horrela daudelarik, 4-5 pauso ematea.
• Lurrean etzanda, hanketatik hartu, pilota baten antzera, eta horrela egotea, bizkarraren gainean soilik daudelarik.

KIROL ARGITALPENAK ETA CALAMEO

ZER DA CALAMEO?

Calameo, argitalpenen eta dokumentuak online gordetzeko dohainiko zerbitzua da, beste batzuen antzekoa, Yudu edo Scribd, adibidez.

Calameon, gehienez 100MG-etako dokumentuak igo daitezke formatu desberdinak erabiliz; hala nola: PDF, excel, power point, word...

Dokumentuak era publikoan edo pribatuan gorde daitezke, eta aplikatu nahi dituzun autore eskubideen arabera aukera desberdinak daude.

Gainera, dokumentuen aurkezpenak pertsonalizatzeko eta politagoak jartzeko, hautapen desberdinak eskaintzen diren.

Halaber, bilatzaile bat eta dokumentu konpartituen direktorio bat opatzen dute, zeinen bidez, nabegatzailearen bertatik, esploratu eta dokumentuak irakurri daitezken.

NIRE ARGITALPENA

Hasteko, Messiren bizitzea deituriko argitalpena aukeratu dut. Bertan, futbolari ospetsu honen bizitzaren etapa batzuk kontatzen dira. Argitalpen hau hautatu dut, Messi haur askoren idoloa delako eta jokalari honekin liluratuta daudelako. Messik, nire ustez, kirolari ezin hobea da, umeekin eta UNICEF-ekin elkarlanean aritzen da, eta oso mutiko humila da, taldean pentsatzne duena bere norbanakotasuna alde batera utziz. Gainera, txikia zenean gaixotasun bat zeukan, hazteko arazoak eragiten zizkionak, horregatik, nire aburuz, gainditze istorio bat da bere bizitza. Umeei, inoiz ez amore emateko erakusten die, beragatik inork ezer ez ematen zuenean, aurrera atera zelako, eta gaur egun, futboleko izarrik handiena da.

Bestetik, orrialde honetan, kirolarekin zerikusia duten beste argitalpen batzuk ere badaude. Kirol arriskutsuei buruzkoa aurkitu dut, baina arazoak ematen dizkidanez, aipatu besterik ez dut egingo, baina calameon sartuz gero, azkar aurkituko duzue aipatutako argitalpena, euskara atalean.

FUTBOLARI ETA SURFARI BURUZKO ERREPORTAIAK

Podomatiken audio hau aurkitu dut, 7-8 urte bitarteko haurrak Chelsey eta Manchesterren arteko partiduari buruzko artikulu bat zelan egin zuten agertzen da. Horretarako, audacity programa eta ordenagailu portatilak erabili zituzten, kirolak, hezkuntza eta IKT bateratuz. Audio hau ingeleraz dago, haurrek beraiek azaltzen dutelako zelan egin zuten, audio hau 2007.urtean egin zuten. 

Soccer Report: "**F.A. Cup Final Report**\nThis report on last ..."

Bestetik, Euskal Herrian, surfa egiteko aukera ezin hobea dago, eta gero eta gure herrian gehiago praktikatzen den kirola dugu. Gainera, Mundakan Billabong Pro txapelketa urtero ospatzen da, (mundu mailan surfeko txapelketa gorena) eta mundu osoko surfistak datoz. Txapelketa hau ASP World Tour-eko bederatzigarren proba da, eta urrian ospatzen da, famatua da, bertan Europako ezkerreko olaturik famatuena dagoelako. Birritan eten egin da, behin 2001.urtean, New York-eko atentatuak izan zirela eta; bestea, 2005.urtean gizakiaren erruagatik. 2003.urtean, Urdaibaitik area kendu zen, eta honek olatuaren ezaugarriak aldatu zituen, olatu honek 400 metrotako tutua osatzen zuen, eta arearen drainatze honen ondorioz, olatua 40 metrotako tutua soilik eratu ahal zuen. Honen ostean, ASP federazioak 2005.urtean Mundakako txapelketa eten egin zuen, eta zonaldeko ekonomian ergain latzak izan zituen.
Hemen behean, Podomatiketik ateratako surfeko bideo bat eransten dut, bertan kaliforniako surfista batzuk agertzen dira.

KIROLAREN BALOREAK

Kirolaren balore transmititzailea da, bere bidez giza balore batzuk ikas ditzakegu, beti ere lehiaketa hutsa eta aurkakotasunak alde batera utzita. Guzti hau ikusteko, bideo bat egin dut, zeinetan, nire ustez, eta interneten ikusitakoarekin, ikasi ditzakegun balore batzuk aipatzen ditudan.

PSIKOMOTRIZITATEA HAURRETAN

Psikomotrizitatea, hezkuntzaren ildotik dagoen ikuspuntu bat da, eta bere helburua gorputzaren bitarteko gaitasun motrizen, adierazkorren eta adierazgarrien garapena. Horregatik, arreta osoa jartzen dio mugimenduari eta ekintzari, baita hauetatik deribatzen den guztiari ere, hots, disfuntzioetara, patologiak, estimulazioak, ikaskuntzak...

Psikomotrizitate umeetan egunero erabiltzen da, haurrak korrika egitean, salto egitean edo pilotarekin jolastean erabiltzen baitute. Joku desberdinak aplika daitezke koordinazioa, orientazioa eta ekilibrioa garatzeko, eta hauen bidez, umeek, nozio espazialak eta lateralitatea garatu ditzakete. Azken finean, esan dezakegu, psikomotrizitateak mugimendua adierazteko, komunikatzeko ta elkar eraginteko bide moduan kontsideratzen duela. Jarreraren garapen armonikoan paper garrantzitsua jokatzen du, haurrak ez dituelako bakarrik gaitasun motorrak garatzen, psikomotrizitateak bere pentsamenduak, emozioak eta gizarteratze prozesua garatzen ere laguntzen die.

PSIKOMOTRIZITATEAREN GARRANTZIA ETA ONURAK:

Haurren lehenengo urteetan psikomotrizitatea paper garrantzitsua jokatzen du, umeen sentimenduen garapenean, garpaen sozialean eta pentsamendu garapenean eragiten duelako.

Motore mailan, bere gorputzaren mugimendua kontrolatzen lagunduko die.

Kognizio mailan, memoria, arreta, kontzentrazioa eta adierazkortasuna hobetzen ditu.

Gizarte eta emozio mailan, haurrek beraien bildurrak ezagutzera eta ekiditzera lagunduko die, baita besteekin erlazionatzeko lagunduko die ere.

PSIKOMOTRIZITATEAREN AREAK:

• Gorputz eskema: pertsonak bere gorputzarekiko duen ezagutza eta erlazioa da. Gai honen garapenak, umeek bere gorputza ezagutzera bideratzen ditu, bere bidez adierazteko gai izatera eta harremanetan jartzeko bide bezala erabili dezaten laguntzen die. Gainera beste kontzeptu batzuen ikasketerako oinarri suertatzen da, hala nola, goian-behean, aurrean-atzean, barruan-kanpoan.
• Lateralitatea: gorputzaren alde baten erabileraren nagusitasunari dagokio. Area honen bidez, haurrak eskuma-ezkerra kontzeptuak garatzeko gai izango da, bere gorputza erreferantzi hartuta. Garrantzitsu da umeak berak, espontaneoki lateralitatearen definizioa egiteak, eta ez behartuta alde bat edo bestea aukeratzera.
• Ekilibrioa: ariketa motriz desberdinak egiten ari den bitartean, egonkortasuna mantentzeko gaitasuna da. Gorputzaren eta munduaren arteko erlazioaren bidez garatzen da ekillibrioa.
• Espazioaren egitura: haurrak gorputzaren kokapena zein den mantentzeko gaitasuna da, baita objektuak espazioan eta denboran zelan dauden kokatuta ulertzeko gaitasuna ere. Area honetako zailtasunak idazketaren edo irakurketaren bidez adieraz daitezke.
• Denbora eta erritmoa: inplikazio tenporala behar duten ekintzen bidez garaptzen dira bi gaitasun hauek; eta horrelako kontzeptuak barnera daitezke: azkar-motel, orain-lehen. Gainera, erritmoak identifika daitezke eta musikak eskatzen duen erritmoaren arabera gorputza kontrolatu.
• Motrizitatea: umeak bere gorputzarekiko egin dezakeen kontrolari dagokio. Bi motatakoa izan daiteke:

1. Astuna: mugimendu zabalen koordinazioari dagokio; dantza, korrika, ibili...
2. Leuna: prezizioa gehiago behar dituzten mugimenduei egiten dio erreferentzia, eta begiak eta eskuak batera erabili behar direnean; ebaki, margotu, idatzi...

175/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, EAE Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma sortu eta ezartzekoa

Sarrera honetan, Lehen Hezkuntzako gaitasun digitalari buruzko dekretuaren mapa kontzeptuala aurki dezakegu. Iraskasleontzat, garrantzitsua da dekretuan jartzen duena ezagutzea eta eskuragarri edukitzea, gure klaseak prestatzeko pausoak ematen direlako. Hala ere, ez dugu zehatz mehatz jarraitu behar, gure egoerara moldatu behar dugu.

Sarreraren izenburuan aipatu dudan moduan, 2007ko urriaren 16an egindako Euskal Autonomia Erkidegoari dagokion curriculuma da.

UNICEF ETA KIROLA, BATERA UMEEN MESEDERAKO

Kirolak eta jolasak garrantzitsuak dira UNICEF-entzat, haurren eta gazteen bizitzetan oinarrizko osasun, ongizate eta poztasunaren elementuak direlako. UNICEF-ek, mundu osoko gobernuekin eta aliatuekin lan egiten du, kirolan oinarritutako programak erabiltzeko, haurren bizitzak hobetzeko eta komunitateak bermatzeko asmoz. UNICEF-ek kirolari eta kirol erakunde garrantzitsu eta ospetsuekin erlazionatzen da, umeek aurre egiten dieten arazoei arreta deitzeko eta hauek gainditzeko beharrezkoak diren baliabideak mobilizatzeko.

Kirolak, meretsi ditugun pertsonaiak eta jarraitzeko jokabideak eskaintzen dizkigu, zeinen bidez, gazteek zailtasunen aurrean aurrera jarraitzeko balio zaizkien. Mundu mailan, UNICEF-ek hauetariko pertsonai askoren parte hartzea du. Pertsonaia hauen zerrenda ezagutzeko honako link honetan sakatu:

UNICEF-ek pobreziaren aurkako eta garapenaren aldeko kirolaren bitarteko, programa ugari sustatzen ditu, eta  zenbait herrialdetan jarritako programen adibideak aurkezten dizkigu: Ruanda, Georgia, Ghana, Errumania, Colombia, Turkia eta Zimbabwe, adibidez.

HAURREN ESKUBIDEEN ADIERAZPENA KIROLETAN

Adierazpen hau 1988.urtean egin zen eta 11 zati ditu:

1. KIROLA EGITEKO ESKUBIDEA: kirola egin nahi duen haur bati, klub battek ere, ezin diezaioke ezetzik esan. Klubari eta entrenatzaileari dagozkie, haurraren ezaugarrietara moldatzen diren ariketak eskeintzeak. Kirolan bortizkeria deuseztatzeko, txikitatik joku garbia irakatsi behar zaie.
2. DIBERTITZEKO ETA UME MODUAN JOLASTEKO ESKUBIDEA: 7-8 urteetako haurrek eta 12-13 urte bitartekoek modu ezberdinean ulertzen dute kirola. Beraz, lehenengoentzat entrenamenduak berehalakoak, ludikoak eta anitzak izan behar dira. Bestalde, bigarrenentzat, ludikoa eta aniztasuna alde abtera utzi barik, kirolaren hezkuntza erakutsi behar zaie.
3. EGOKIA DEN INGURUNE BATEZ GOZATZEKO ESKUBIDEA: doping-aren aurka jokatu behar dugu. Zentzu honetan, entrenatzaileek doping-aren aurka parte hartu behar dute eta gogotsuki aritu, haurrei beraien oposaketaren arrazoi etiko, mediku eta psikologikoak azalduz.
4. TRATU EGOKIA JASOTZEKO ESKUBIDEA: umea harremanetarako duina kontsideratzea suposatzen du. Alde batetik, haurrek beraien entrenatzaileekin hitz egiteko gaitasuna dutela azpimarratu nahi du. Bestetik, ume batzuekin egiten diren astakeriak, hala nola, zaltzea edo elkartrukatzea zalatu nahi ditu, umeak ez baitira diru sarrerak edo eskulanabez moduan kontsideratu behar.
5. ENTRENAMENDU BAT JASOTZEKO ETA PERTSONA TREBEEN ARTEAN EGOTEKO ESKUBIDEA: entrenatzaileen pedagogiako, psikologiako eta fisiologiako kalitatezko hezkuntzari dagokio. Bide batez, entrenatzaile trebeenak txikienez arduratu behar dira, kirolaren haztapenak oso garrantzitsuak direlako, erabakigarriak direla ez esateagatik.
6. ENTRENAMENDUAK ERRITMO DESBERDINATARA EGOKITZEAREN ESKUBIDEA: alde batetik, garapenaren etapa nagusiei dagokio; bestetik, garapenaren indibidualaren erritmoa merezi duen kontsiderazioari.
7. GARAIPENERAKO AUKERA BERDINAK DITUZTENEKIN LEHIATZEKO ESKUBIDEA: kirolan, irabaztearen eta galtzearen esperientziak, ezinbesteko aukerak dira autoestima eta besteekiko errespetua garatzeko. Horregatik, berdinen arteko lehiak sustatu behar dira, umeen garapen egokia bultzatzeko.
8. EGOKITUTAKO LEHIAKETETAN JARDUTEKO ESKUBIDEA: lehiaketak haurren ezaugarri desberdinetara egokitu behar dira, eta umeen adina oso kontutan hartu behar dute.
9. SEGURTASUN OSOZ KIROLA EGITEKO ESKUBIDEA: azpiegiturak, jolasteko zelaiak eta jardueren praktikak, haurren errealitate psikiko eta fisikoetara egokitu behar dira. Horrela, umeen segurtasun sentsazioa gora doa, espazioa kontrolatu ahal duelako.
10. DESKANTSATZEKO DENBORA IZATEAREN ESKUBIDEA: maiz, oporretan haurrak kirol jarduerak egitera bultzatzen dituzte. Kirolak eta ikasketak bateratzen dituzten haurrek, deskantsatzeko denbora ere izan behar dute.Gainera, ez da ohikoa haurrei nekatuta daudela entzutea, beraz, helduei dagokie deskantsatzeko denbora hauek kontrolatzea.
11. IRABAZLE BAT EZ IZATEKO ESKUBIDEA: baita irabazle izateko eskubidea ere. Horrela nahi badu eta horretarako gaitasuna badauka, adin batetik aurrera, kirolari gazteak, kirolaren jarduera gogortu ahal izango du; edo bestetik, kirol jarduera praktikatzen jarraitzea eragiten dion plazerragatik eta besteekin egoteko nahiagatik. Kasu bietan, umeetan praktikatutako kirolaren oroitzapen ona izango du.

ARIKETA FISIKOAK UMEENTZAT

Heziketa fisikoari, txikitatik, haurren bizitzan leku egin behar zaio. Ariketa guzti hauek, eskolako gai bat izateaz gain, umeek koordinazio gehiagorekin eta garapen psikomotrizitate hobearekin hezteko lagungarriak izango dira. Jolasen bidez ariketa guzti hauek erakargarriagoak egin ditzakegu.

Gimansia, zein kirol ariketak, umeen ezaugarrietara eta adinera egokitu behar dira. Haurrek ariketa fisikoarekin erlazio bat eratzeak, nagusitan izango duten bizimoduan eragina izango du. Baita bere osasunean ere: ume zailuagoa izango da, eta ariketa guzti hauek elikadura on batekin lotzen baditugu, gizentasuna sahiestuko dugu.

Ariketa fisikoak haurraren bizimoduan esartzeko trukoak:

• Erakargarriak diren eta umeen interesekin lotura duten ariketak bilatzea.
• Hasieran, ariketa errazak izan behar dira, denbora aurrera doan ahala, zailtasunak sartu.
• Beste ume batzuekin jolasak konpartitzen badituzte, dibertigarriagoak izango dira.
• Ez dugu mehatxu moduan ezarri behar, baizik eta, bere portaeraren opari moduan.

Hemen, umeek egin ditzaketen ariketa fisiko batzuk proposatuko dira:

Oreka lantzeko ariketak:

• Marra baten gainean ibiltzea.
• Banku baten gainean ibiltzea.
• Taula baten gainean ibiltzea.
• Buru gainean objektuak dituztelarik ibiltzea.
  

Koordinazio ariketak:

• Lau hanketan ibiltzea objektuen azpitik.
• Zutunik eta jesarrita jartzea.
• Besoa igotzea eta jeistea, ahulkitik altzatzen eta jesartzen diren bitartean.
• Besoa aurrera eta atzera, ahulkitik altzatzen eta jesartzen diren bitartean.

Hanka ariketak:

• Hankak altzatzea.
• Aldeetara korrika egitea.
• Atzerantz korrika egitea.
• Saltoka aurrera egitea.
• Saltoak egitea tokitk mugitu barik.

Jaurtiketa ariketak:

• Eskuekin objektu desberdinak aurrera jaurtitzea.
• Eskuetin objektu desberdinak jaurtitzea, soinu bat entzutean.
• Aurrera ibiltzea pauso txikiekin eta handiekin soinu bat entzutean.

Besoentzako ariketak:

• Besoak lateralki jartzea.
• Besoak aurrera, albora eta behera mugitzea.

Eskuentzako ariketak:

• Pilota txikiak esku artean indarra egitea, eta esku batetik bestera pasatzea.
• Agurtzea, edo objektuan rodatzea.

Aurpegiarentzako ariketak:

• Begiak zabaltzea eta iztea.
• Alboetara begiratzea.
• Aurpegiarekin keinu desberdinak egitea.

KIROLAREN ZENBAIT KALTE TXIKIENGAN ETA HAUEK SAIHESTEKO AHOLKUAK

Hona hemen, zientzia.net-etik ateratako aritukulu bat, zeinetan haurrengan kirolak izan ditzakeen kalteak adierazten dizkigun, hala nola, hauek saihesteko aholkuak ere aipatzen dira. Azpian, web orri honetako linka jarri dut, kirolarekin zerikusia duten artikuluak ikusi ahal izateko:

Hainbat kalte

Gero eta nabariagoa da lehia-kirolean aritutako haurrek gero eta lesio gehiago izaten dituztela. Izan ere, haurren ehunetan —garatu gabe egoten direnez eta hazkuntza-prozesuaren beraren ondorioz— mikrotraumatismo ugari sortzen dira. Gehienetan lesio horien errua gehiegizko entrenamenduak izaten du. Entrenatzaile profesional eta trebatuek badakite hazkunde-garaian entrenamenduaren intentsitatea moteldu egin behar izaten dela eta konpentsazio-ariketak ere beharrezkoak direla.

Lesioez gain, gehiegizko entrenamenduak baditu beste ondorio batzuk ere, behar bada larriagoak izan daitezkeenak. Kirola egoki eginez gero, jakinekoa da hazkuntza fisiko normalarentzat lagungarria dela. Karga fisikoa gehiegizkoa denean, berriz, eskeletoarentzat kaltegarri izan daiteke eta hazkuntza normala anormal bihur daiteke. Hala ere, horri buruzko segurtasunik ez dago, dauden datuak oso gutxi direlako, bakarren bat badagoen arren. Esate baterako, ezaguna da pisu-altxaketan aritutako haurrek edo gaztetxoek arterietako presio izugarri altua izaten dutela. Kontuan izan beharko lukete haurrak harri-jasotzeko lanetan dauzkatenek, adibidez.

Heldutasun-urratsetarako, haurren tentsio psikologikoarentzat, haurren aisialdi-beharrentzat tokirik ez duten entrenamendu-saioen eta lehia-kirolen ondorioz sor daitezkeen kalteei buruz gehiago hitz egitea badago, baina gaia bere onetik ateratzea ere ez da komeni. Neurrian, gustura, gogoz eta jolas moduan egiten bada, kirola ez da txarra umeentzat. Lagun egiten, ondo pasatzen, eta hazkuntza egokia izaten lagun dezake.

Aholkuak

Beraz, kirola baztertzerik ez dagoelako, hona hemen Nazioarteko Kirol Medikuntzako Federazioak umeen eta gaztetxoen kirol-asmoekiko eman dituen aholkuak:

1. Lehia-kirolean hasi aurretik, haur guztiei medikuaren azterketa sakona egin behar zaie. Horrela, alde batetik lehia-kirolean hasten diren haurrek ez dutela osasun-arazorik jakin ahal izango da; bestetik, medikuak haur bakoitzarentzat kirol egokiari buruzko eta entrenamendu-saio egokiei buruzko aholkuak eman ahal izango ditu. Hasierako azterketaz gain, noizbehinka egin beharreko azterketei epeak jartzea komeni da, gehiegizko entrenamenduaren ondoriorik ba ote dagoen ikusteko.
2. Kirol-lanaz gain, entrenatzaileak erantzukizun pedagogikoa ere badu. Horregatik umeen garapenarekin zerikusia duten arazo biologiko, fisiko eta sozialak ezagutu behar ditu.
3. Entrenatzaileak ume bakoitzaren gorabeherak ezagutu behar ditu, bakoitzaren gaitasunak kontuan hartu eta bakoitzari aukera egokienak eskaini. Umearen garapen orokorra entrenamenduaren eta lehiaren gainetik dago.
4. Entrenamenduari izaera pedagogikoa ematen bazaio, umearen garapenarentzat ona izango da. Entrenamendua errendimenduan oinarritzen bada, osasun- eta garapen-arrazoiak medio, ez du balio. Gazteentzat ere balio du azken aholku honek.
5. Umeek kirol askotan hartu behar dute parte, horrela gustukoena, euren izaera, interes eta ezaugarrietara ondoen egokitzen dena aukeratu ahal izango dute. Horrela egiten denean, arrakasta handiagoa izaten da eta porrot-sentsaziorik ez da izaten.
6. Kontaktu fisikoa dagoen kiroletan umeak ez dira adinka sailaktu behar; heldutasunari, gorputzaren tamainari, trebetasunari eta sexuari egin behar zaiei jaramon.
7. Lehia-saioen arauek eta iraupenek umeen adinerako egokiak izan behar dute; entrenamendu-saioek, berriz, laburrak eta ondo antolatuak. Ondo planifikatutako entrenamenduak, jardueraren optimizazioa lortzeaz gain, lesio-arriskua murrizten du.
8. Pisu-altxaketa eta halterofilia —gurean harri-jasotzea— ez dira gomendagarriak eskeletoa hazi arte.
9. Iraupen luzeko lasterketak umeentzat txarrak dira.

KIROLAREN ONURAK

Orokorrean, jendeak, kirola dibertigarrria izateagatik umeentzat ona dela uste dute. Honako hau egia da, baina irakatsi behar zaie, honetaz gain, kirolak onura batzuk dituela, eta hauek 3 motatakoak dira:

Onura sozialak:

- Lagunak egitea.

- Talde baten barnean lan egiten ikasi.

- Kooperatzen, elkar banatzen eta kideak laguntzen eta animatzen ikasi.

- Arrakastak eta porrotak aztertzen ikasi.

- Helburuak finkatzen, erronkei aurre egiten eta oztopoak gainditzen

ikasi.

- Bakoitzaren gaitasunak eta mugak ezagutu.

- Tenperamentua eta emozioak kontrolatzen ikasi.

Onura fisikoak:

- Osasuna eta egoera fisikoa hobetu.

- Trebetasunak garatu eta hobetu.

- Koordinazioa hobetu.

- Kirola praktikatzeko trebetasun berriak ikasi.

Onura psikologikoak eta moralak:

- Berekiko konfiantza garatu.

- Arauak betetzearen garrantzia ikasi.

- Garbi jokatzen eta erabaki moral edo etikoak egiten ikasi.

- Besteak eta bere iritziak errespetatzen ikasi.

HERRI KIROLAK

Euskal Herrian antzinatik jokatu izan diren kirol mota desberdinak ditugu. Lan-iharduera desberdinak aisiara bideratzetik sortu dira. Jarduera hauek baserritarren lanetan oinarrituta daude, hauek bere auzokideekin jaiegunetan lehian erabiltzen  zituzten. Hiru talde nagusi bereiz ditzakegu: lanetan oinarrituta daudenak, gudan oinarria dutenak eta erlijioan edo jaietan oinarritzen direnak. 

Hona hemen herri kirolei buruzko egin dudan power point bat.             

                                                 Herri Kirolak                                 

EUSKAL HERRIA KORRIKA!!

Euskal Herrian, bi urtetik behin Korrika izeneko ekitaldia ospatzen dugu. Honen bidez, euskararen erabilera, kirola dela medio, sustatzen dugu. Hurrengo elkarrizketan, ondo azaltzen dute zer den eta zertan datza Korrika:

 Korrika identifikatzeko, euskaldun musikariek abestiak egiten dituzte. Hurrengo bi audioetan entzun ahal izango ditugu, lehenengo eta azkenengo Korriken kantak. Gizartea aurrera doan einean eta aldaketen ondorioz, ikus ditzakegu zein desberdinak diren bi kantak hauek gauza berdina babesteko eta bermatzeko.

KIROL ANIZTASUNA

Denok argi izan behar dugu, kirolak mundu guztiak egin ahal izateko prestatuta egon behar direla. Ezbehar fisikoak zein psikoak duten pertsonek ere, kirolak eta jolasak egiteko eta praktikatzeko aukera izan behar dute. Halaber, ez ditugu mesprezatu behar, azken finean, eta bideoan esaten duten moduan, aurkari guztiak errespetatu behar dira, indartsuenak beti ez duelako irabazten.

Hona hemen, guzti hau modu didaktiko batean aurkezten duen bideo bat. Gainera, mota honetako bideo gehiago aurki ditzakegu ondoren eskeintzen dudan linkean:

25 ARRAZOI KIROLA EGITEKO

Kirola egitea zergatik den ona argi ez baduzu, liburu honen bitartez zenbait zalantza argitu ditzakezu. Liburu honen helburu nagusi jendea kirola egitera animatzea da, gainera, kirola ludikoa dela, dibertigarria dela ere erakutsi nahi zaie, eta ez lehiaketa hutsa.

Hona hemen kirola egiteko lehenengo 5 arrazoiak:

1. 
   
    Bizi kalitatea eta ongizate psikologikoa: kirola egiteko gure bizimoduaz dugun pertzepzio subjektiboa hobetzen lagunduko digu kirolak: osasuna, lagunak,...
2. 
   
   Gogo aldartea: ariketa fisikoa maiz egiten dutenek sedentarioek baino gogaldarte positiboagoa eta humore hobea azaldu ohi dute.
3. 
   
   Autoestima: kirolari esker, geure buruaz dugun iritzia hobetzen da, honako ezaugarri hauei buruzko ideia hobetua: geure sasoi, trebetasun fisikoa, gorputz-irudia eta onespen sozialari buruzkoa.
4. Osasun mentala: ariketa fisikoa erregulartasunez egitea osasun mental positiboa garatzeko giltza dugu; eta egokia da hainbat buru arazo saihesteko edo leuntzeko ere.
5. Estresa: sasoi hobea dutenek estres maila baxuago dute, arriskuen aurrean erantzun apalagoa; eta normalatasuna azkarrago berreskuratzen dute.

Hona hemen liburuan zer aurkituko duzuena begiratzeko linka.